Jerzy Dobrzański is an artist, sculptor, photographer, and designer. He is a scholarship holder of the Kościuszko Foundation at the Pratt Institute in New York in 2021 and the Minister of Culture in 2017. He lectured at the Academy of Art in Szczecin from 2013 to 2019, where he ran the Systemic Product Design Laboratory at the Faculty of Design. His creative work deliberates on various aspects of intolerance and aggression in society. He has also been designing for significant construction industry representatives for many years. He was awarded numerous prizes for his designs, including Must Have at the Łódź Design Festival or the Top Design Award during the Arena Design in Poznań.

He is both Jagoda Przybylak’s assistant as well as a custodian of her works. They have been showcasing their creative work at exhibitions and cooperating for over a decade. Their most recent exhibition, entitled Phenomena took place in 2021 at Galeria Nierzeczywista in Rzeszów. 

We met Jerzy Dobrzański to talk about his creative work, his role as a custodian of a historic art atelier, and Jagoda Przybylak’s former conceptual photography studio. 

Sylwia Krasoń: Jagoda Przybylak (born in 1929) is an architect and pioneer of conceptual photography who has lived in the United States for over 40 years. You visited the USA as a scholarship holder of the Kościuszko Foundation. How did you start working together and inspiring each other?

Jerzy Dobrzański: I met Jagoda Przybylak in New York in 2013. I visited her in Lower Manhattan, where I rented out a studio as part of my artistic scholarship from the Kościuszko Foundation. A studio is a well-known place among New York’s Polish diaspora. It has been used by artists from Poland since the 1970s, mainly FK scholarship holders. I was preparing for my individual exhibition, and Jagoda visited the place she associated with Roman Opałka and Wojciech Fangor. 

I found out from other people that Jagoda was a photographer and had been cooperating with Krzysztof Wodiczko for many years and had showcased her works in American galleries. But I wasn’t sure about the details as to what and where it was because the author herself successfully avoided the topic. I spent the following three months trying to come for a visit, to have tea, coffee, or wash her windows …

Every attempt to take a closer look at the artist’s home portfolio would end in disaster, and the same excuse: “I have such a mess that it’s not appropriate to invite anyone.” I did not find much information on the Internet, either. She is a ghost author. It seemed strange and mysterious to me. Shortly before the opening night of my exhibition, I called Jagoda and told her that I had a problem with the exhibition because I wasn’t sure what to choose and how to arrange the works. “Come right in,” she replied. We had a long conversation, and I finally got to see her oeuvre. I was completely overwhelmed with what I heard and saw.

It turned out that this slightly stooped elderly lady is a giant of Polish conceptual photography. Her sensitivity and the way she would treat photography as an autonomous medium escaped any definitions I know. She was Henryk Stażewski’s favourite and a friend of Leszek Dłubak, with whom she co-created the Warsaw avant-garde circles in the 1960s. She doesn’t have any children, she was never married, and she devoted her life to art and people related to art whom she always helped willingly, giving her time, energy and full engagement. After I returned to Poland in 2014 and conducted a short inquiry, I discovered that some of Jagoda’s works in renowned Polish art institutions were signed by Krzysztof Wodiczko, her friend, who would stay in her Warsaw studio for a dozen or so years. He did not name her as the co-author of his works. I thought that the situation needed to change. 

In 2013, Jagoda took part in a collective exhibition entitled From the Darkness at the BWA “Sokół” Gallery in Nowy Sącz. When I told the curator the story of this unknown artist, he said: “She must come here. It’s about her.” 

And this is precisely what happened. Jagoda came to the opening night after long years of absence from the Polish art stage. It only got better after that. There was an exhibition called Photo-Object in 2014 at the “Elektrownia” Mazovian Contemporary Art Centre in Radom, and another significant exhibition entitled “Something Optimistic” at the Małopolska Garden of Art in Krakow which I co-curated. 

SK: What enchanted you about Przybylak’s art? What triggered your fascination with her works and made you decide to not only help her but engage in creative work with her?

JD: In Jagoda’s works, I saw a consistent search for somebody’s presence or even for being close to someone or something. The continuous use of an enlarger to get close to faces, to figures in old photographs, and to people in general, is characteristic of her creative work. I would call it the dismantling of photography – an attempt to look into the interior rooms of a photographic image, hoping to find the highest degree of synthesis. It might be the case that Jagoda is searching for her father’s presence through art, because he was an amateur photographer before the war, and died right after its outbreak. I know that she had very close relations with her father as a child, she talked a lot about him. It may be the case that everything happens in our childhood, and all the rest is just putting on new rolls of film. I am also fascinated by the fact that privately Jagoda, as a person who is curious about other people, full of compassion and empathy for others, is exceptionally consistent with her creative work. It is a rare thing. 

SK: You and Jagoda had your joint photography exhibition in 2021. What project are you working on now?

JD: On a photo-object, on making a photograph a spatial structure. Such a combination of architecture or sculpture with photography is quite naturally close to us. We have several paths to make this idea come true. The concept is ready, but because of expensive technology (some solutions require a control application), some of our works have been put on hold for the time being. 

At the same time, we are also working on the method for transposing a photographic image on architectural concrete. It’s one of the forms of our photo-object. It is about transferring pigment particles from a photograph with the use of acetone on wet cement mortar and binding them permanently with the mass. It is a type of a journey of an image from one matter to a totally different one.

The effect is a photo that is not printed but transferred onto a concrete plate, which can be mounted on a building façade, for example. And this is what we want to achieve. I would like Jagoda’s works to merge with architecture in the future. This will complete the story of a qualified architect who fell in love with photography. 

For a month now, I have been making a series called Finger Tips, to which I invite Polish activists fighting for the rights of women and LBTQ+ representatives. They are sculptures of the middle finger with a graphically modified nail. In a word, it is a symbol of opposition to oppression. And… listen carefully now. I now have limited contact with Jagoda because she is at a rehabilitation centre. But I’ve keeping in touch with the person who is looking after her. She writes that Jagoda has recently asked for a camera because she wants to take a series of photos of hands and fingers. We haven’t talked about it, it’s just happening.

SK: Sculptures and objects in the public space are the main focus of your creative work. Which of your projects best embodies your approach to art? Which pose the greatest challenge while you work on them?

JD: I’m very proud of my work called Art is Over which you can see in Sopot in Bitwy pod Płowcami Street. It is a so-called functional sculpture.

My intention was to create a place that is free of discrimination and intolerance. It was a time when the current ruling party launched a political machine of hate against non-heterosexual people. The central point of the space is a sculpture in the form of an inscription saying “Art is over and over again.” The letters are illuminated, controlled by a a microprocessor, and the light is quasi photo-therapeutic with an increased lux value. The letters have the colours of the rainbow, interchangeably with our national colours. You can sit on a bench there, relax, or even relieve your stress thanks to the changing colours and therapeutic light.

I am facing the greatest challenge now. I have made an attempt at a mobile and sound sculpture as part of the Contemporary Sculpture Symposium at the Centre of Polish Sculpture (CRP) in Orońsko, where I won a prize. The object consists of four large steel cylinders, revolving around the vertical axis, one over another, in different directions and at different speeds. Each cylinder makes a single sound, but they merge once in a while. For a second the sounds coincide and we can hear a chord. This is the title of the work. Zeitwert, a great Warsaw-based avant-garde musician, Paweł Krzaczkowski, is responsible for the sound and music. It is full of electronics, mechanics and acoustics to be connected together. Working on this type of sculpture is engaging because you can never be sure about the final outcome. On the other hand, it’s a bit stressful, and I generally can’t get much sleep at night. The works will be on display at the CRP in Orońsko, beginning September 16th.

SK: Let’s go back to the Warsaw studio at Piwna St. Jagoda Przybylak started her activities there in the 1980s. It was not only a workspace but also a place where outstanding creators and her friends would meet. Being a qualified architect, the artist renovated the studio herself and adapted it to her needs. And what was the story of the place after she moved to the United States?

JD: You’re right, that is exactly what happened. Jagoda was a very likeable person. People were drawn to her. The people who were frequent visitors to the studio were Henryk Stażewski, Ryszard Winiarski, Edward Krasiński, Zbigniew Dłubak and many other notable figures of Polish culture. Her studio is located on the fourth floor of a townhouse at  Piwna St. in Warsaw’s Old Town. It is an attic with a mezzanine, a two-storey studio, which makes the space incredibly intriguing and mysterious. At the turn of the 1980s and 1990s, Jagoda and Krzysztof Wodiczko went to America.  They were engaged in creative work together, they were together, and they left together. Shortly after that, Janusz Bąkowski, an artist from Warsaw and Jagoda’s friend, arranged his workplace there. He needed a place for several months, because he was preparing for an individual exhibition. He stayed there for 20 years, until the end of his life. Although Jagoda moved across the ocean, she would come to Warsaw and use the attic for her creative activities, and she would surely pay the bills during all that time.

SK: How did you become the user of the studio and, at the same time, the custodian of her artistic work?

JD: In 2013, Jagoda came to Poland for the opening of a collective exhibition, From the Darkness at BWA “Sokół” and to finish a certain project. She asked me for my help and invited me to her studio. She warned me that she was not sure what we would see inside, because she rarely went there after Janusz had died. I remember the first time I visited the attic very well – a pile of boxes, boards, bags full of rags and clothes, in a word, a complete mess; it was difficult to move around. I stayed there for a week. I hired a moving company and we got back the space together with Jagoda. We threw away thirty 120-litre bags of rubbish in total.

Jagoda’s works were crammed under a pile of dusty newspapers and rubble, and some of them were very damaged. It is where I found the original fragments of the 100 x Net series – Jagoda’s first and one of the most important conceptual works. It’s a shame that it wasn’t the whole of the series.

And this is how it all started. Last year, the artist officially authorised me to take custody of her oeuvre and her studio.

SK: Where did you get the idea to transform her former studio into a historic art atelier as part of the project developed by the Heritage Protection Department of the City of Warsaw?

JD: It resulted from the complex legal status of the premises. There was a real threat that the studio would be lost. Thanks to a law office and local authorities support, we confirmed that the atelier belongs to Jagoda Przybylak. The condition was to enter the studio on the list of Warsaw’s historic art ateliers. Personally, I am very happy about this because is it a tangible trace that Jagoda worked here as a Warsaw-based artist. 

At the moment, we are waiting for the completion of formalities related to the lease of the premises. The next step will include renovation works and the opening of a photo gallery in this place. We are planning cooperation with fascinating artists who treat photography in a comprehensive way, the most comprehensive possible. Of course, everything is under Jagoda Przybylak’s name.

SK: Could you tell us how the studio changed its character and intended use over the last few years? 

JD: First and foremost, it was returned to Jagoda. A lumber room was turned into a friendly space. I am also trying to retain the creative atmosphere of the place by hanging Jagoda’s works, unfinished sketches and souvenirs on the walls. I am putting together her archives all the time. I am trying to recreate the chronology of her works, so I am hanging prints or unfinished pieces all over the studio to get a better insight into the author’s original intentions. Such installations sometimes hang there for several months. There is a 3D printer here, which I use, a small model-making desk and a lot of books.

SK: What is unique about this space?

JD: It is a very intimate space, favouring maximum focus. The view of ceramic roofs outside the window is not a distraction. The smell of a wooden floor and an intensely textured oak table delicately stimulate the entire sensory spectrum. You can feel peace in every cubic and square centimetre of the studio. You can sit down and write a book right away, not to mention read. You are in your internal world there.

This is the best proof that Jagoda would have been a great architect if she hadn’t chosen photography.

(the interview was conducted in August 2022) 

---

Rozmowa z Jerzym Dobrzańskim

opiekunem pracowni fotografii konceptualnej Jagody Przybylak

Jerzy Dobrzański jest artystą, rzeźbiarzem, fotografem oraz projektantem. Stypendystą Fundacji Kościuszkowskiej w Pratt Institute w Nowym Jorku w 2012 roku oraz Ministra Kultury w 2017 r. W latach 2013–2018 był adiunktem na Akademii Sztuki w Szczecinie, gdzie prowadził Pracownię Systemowego Projektowania Produktu na Kierunku Wzornictwo. W swojej twórczości m.in. rozważa różne aspekty nietolerancji i agresji w polskim społeczeństwie. Ponadto od wielu lat projektuje dla największych przedstawicieli polskiej branży budowlanej. Za swoje projekty otrzymał nagrody: Must Have na Łódź Design Festiwal czy Top Design Award na Arena Design w Poznaniu.

Jest również opiekunem dorobku Jagody Przybylak w Warszawie, a zarazem jej asystentem. Wraz z artystką wspólnie wystawiają i tworzą już od ponad dekady. Ich ostatnia wystawa „Fenomeny” miała miejsce w Galerii Nierzeczywistej w Rzeszowie w 2021 roku. 

Spotkaliśmy się z Jerzym Dobrzańskim, aby porozmawiać o jego twórczości, roli opiekuna artystycznej pracowni historycznej oraz o dawnej pracowni konceptualnej Jagody Przybylak.  

Sylwia Krasoń: Jagoda Przybylak (ur. 1929) jest architektką i pionierką fotografii konceptualnej, która od ponad 40 lat mieszka w Stanach Zjednoczonych. Ty byłeś w Stanach jako stypendysta Fundacji Kościuszkowskiej. Jak doszło do tego, że zaczęliście razem pracować i wzajemnie się inspirować?

Jerzy Dobrzański: Poznałem Jagodę Przybylak w Nowym Jorku w 2013 roku. Odwiedziłem ją na Dolnym Manhattanie, gdzie wynajmowałem pracownię podczas mojego artystycznego stypendium Fundacji Kościuszkowskiej. Wspomniana pracownia to dobrze znane miejsce wśród nowojorskiej Polonii. Od lat 70. służyło artystom z Polski, głównie stypendystom FK. Przygotowywałem się do wystawy indywidualnej, a Jagoda przyszła odwiedzić miejsce, które kojarzyło jej się z Romanem Opałką i Wojciechem Fangorem. 

Od osób postronnych dowiedziałem się, że Jagoda jest fotograficzką i przez długie  lata współpracowała z Krzysztofem Wodiczką, a swoje prace wystawiała w amerykańskich galeriach. Ale dokładnie, co i gdzie, niestety nie było wiadomo, ponieważ sama autorka skutecznie unikała tematu. Przez trzy kolejne miesiące próbowałem wprosić się do niej na herbatę, kawę, umyć okna…

Każda próba wglądu w domowe portfolio artystki kończyła się porażką i tą samą wymówką: mam taki straszny bałagan, że nie wypada mi nikogo zapraszać. Niewiele też znalazłem w internecie. Taki trochę autor widmo. Wydało mi się to bardzo dziwne i tajemnicze. Tuż przed moim wernisażem zadzwoniłem do Jagody i powiedziałem, że mam problem z wystawą, bo nie do końca wiem, co wybrać i jak zaaranżować. Przyjeżdżaj! – odpowiedziała. Mieliśmy długą rozmowę i zobaczyłem w końcu jej dorobek. To, co wtedy usłyszałem i zobaczyłam, całkowicie mnie zmiażdżyło.

Okazało się, że ta nieco przygarbiona starsza pani to absolutny gigant polskiej fotografii konceptualnej. Jej wrażliwość i sposób traktowania fotografii jako autonomicznego medium wymknęła się znanym mi definicjom. Była ulubienicą Henryka Stażewskiego i przyjaciółką Leszka Dłubaka, z którymi współtworzyła środowisko awangardy warszawskiej lat 60. Nie ma dzieci, nigdy nie wyszła za mąż, poświęciła życie sztuce i ludziom z nią związanym, którym zawsze ochoczo pomagała, oddawała swój czas, energię i pełne zaangażowanie. Po powrocie do Polski w 2014 roku i krótkim śledztwie odkryłem, że niektóre prace Jagody w poważnych polskich instytucjach sztuki są podpisane nazwiskiem jej przyjaciela Krzysztofa Wodiczki, który przez kilkanaście lat zamieszkiwał po koleżeńsku w warszawskiej pracowni Jagody. Nie wymieniał jej jako współautorki swoich prac. Pomyślałem więc, że ta sytuacja musi się zmienić. 

W 2013 roku Jagoda brała udział w zbiorowej wystawie Z ciemności w galerii Biura Wystaw Artystycznych „Sokół” w Nowym Sączu. Gdy opowiedziałem kuratorowi historię nieznanej artystki, stwierdził krótko: – Ona musi tu przyjechać, to o niej. 

Tak też się stało. Jagoda pojawiła się na wernisażu po latach nieobecności na polskiej scenie artystycznej. Dalej było już tylko lepiej. W 2014 roku wystawa Foto-obiekt w Mazowieckim Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu i w tym samym roku kolejna ważna wystawa Coś optymistycznego w Małopolskim Ogrodzie Sztuki w Krakowie, której byłem współkuratorem. 

SK: Co urzekło cię w twórczości Przybylak? Co sprawiło, że jej prace cię zafascynowały i postanowiłeś nie tylko jej pomagać, lecz także wspólnie działać twórczo?

JD: W pracach Jagody zobaczyłam konsekwentne poszukiwanie obecności, czy nawet bliskości z kimś lub czymś.  Częste używanie powiększalnika, aby przybliżyć się do twarzy, do postaci ze starych zdjęć – ogólnie do ludzi – jest charakterystyczne dla jej twórczości. Nazwałbym to demontażem fotografii, próbą wejrzenia do wewnętrznych komnat obrazu fotograficznego z nadzieją spotkania najwyższej syntezy. Niewykluczone, że Jagoda za pomocą sztuki poszukuje obecności swojego ojca, który w czasach przedwojennych amatorsko zajmował się fotografią, a zginął zaraz na początku wojny. Wiem, że jako dziecko miała z ojcem bardzo bliską relację,  dużo mi o nim opowiadała. Być może tak jest, że wszystko rozgrywa się w dzieciństwie, a reszta to tylko nakładanie się kolejnych klisz. Fascynuje mnie również to, że Jagoda prywatnie jako osoba ciekawa ludzi, pełna współczucia i empatii dla innych jest wyjątkowo spójna ze swoją twórczością. To rzadkość. 

SK: W 2021 roku mieliście z Jagodą pierwszą wspólną wystawę fotografii. A nad jakim projektem obecnie razem pracujecie?

JD: Nad fotoobiektem, czyli uprzestrzennieniem fotografii. Takie łączenie architektury czy rzeźby z fotografią siłą rzeczy jest nam bliskie. Mamy kilka dróg dojścia do sensu tej idei. Koncepcja jest gotowa, ale ze względu na drogą technologię (pewne rozwiązania wymagają aplikacji sterującej) niektóre prace tymczasowo czekają w poczekalni. 

Jednocześnie pracujemy również nad metodą transpozycji obrazu fotograficznego na beton architektoniczny. To właśnie jedna z form fotoobiektu. Polega na tym, że cząsteczki pigmentu przy pomocy acetonu są przenoszone ze zdjęcia na mokrą zaprawę cementową i na trwałe wiążą się z jej masą. To taka podróż obrazu z jednej materii w zupełnie inną.

Efektem jest zdjęcie nie drukowane, ale transponowane na płytkę betonową, którą można zamontować na przykład na fasadzie budynku. I o to nam chodzi. Chciałbym, żeby w przyszłości prace Jagody połączyły się z architekturą. Wówczas domknie się historia absolwentki architektury, która pokochała fotografię. 

Gdzieś od miesiąca robię równolegle cykl o nazwie Finger Tips, do którego zapraszam polskie aktywistki walczące o prawa kobiet i osób LGBTiQ. Są to rzeźby środkowego palca z graficznie potraktowanym paznokciem. Jednym słowem: symbol sprzeciwu wobec opresji. I uważaj teraz. Jagoda przebywa obecnie w ośrodku rehabilitacyjnym, więc mam z nią  ograniczony kontakt. Ale  jestem w kontakcie z osobą, która się nią opiekuje. Pisze mi, że ostatnio Jagoda poprosiła pielęgniarkę o aparat fotograficzny, bo chce robić serię fotografii dłoni i palców. Nie rozmawialiśmy o tym, to się po prostu dzieje!

SK: Twoją główną dziedziną twórczą jest rzeźba i obiekty w przestrzeni publicznej. Który z twoich projektów najlepiej uosabia twoje podejście do sztuki i praca nad nim była dla ciebie największym wyzwaniem?

JD: Bardzo jestem dumny z pracy Art is Over, którą można spotkać w Sopocie na ulicy Bitwy pod Płowcami. To tak zwana rzeźba funkcjonalna.

Założeniem było stworzenie miejsca wolnego od dyskryminacji i nietolerancji. To był czas, kiedy obecna władza uruchomiła polityczną machinę nienawiści wobec osób nieheteroseksualnych. Centralnym punktem tej przestrzeni jest rzeźba w formie napisu „Art is over and over again”. Litery świecą, sterowane mikroprocesorem, a światło jest quasi-fototerapeutyczne, z podwyższoną liczbą luxów. Kolory liter to barwy tęczy, pojawiające się na przemian z barwami narodowymi. Można tam usiąść na ławce, zrelaksować się, czy nawet ukoić stres zmieniającymi się barwami i terapeutycznym światłem.

Natomiast największe wyzwanie mam teraz. Porwałem się na rzeźbę mobilno-dźwiękową w ramach Sympozjum Rzeźby Współczesnej w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, którego zostałem laureatem. Obiekt to cztery duże stalowe cylindry, kręcące się w pionowej osi jeden nad drugim w różnych kierunkach i z różnymi prędkościami. W każdym cylindrze wybrzmiewa pojedynczy dźwięk, jednak co jakiś czas następuje ich zbieg: przez sekundę dźwięki się pokrywają i wybrzmiewa akord. Taki jest zresztą tytuł tej pracy. Za dźwięk i muzykę odpowiada Zeitwert, czyli wspaniały warszawski muzyk awangardowy Paweł Krzaczkowski. Tak więc jest tu do spięcia dużo elektroniki, mechaniki i akustyki. Praca nad tego rodzaju rzeźbą bardzo wciąga, ponieważ nigdy nie wiadomo, jak to wyjdzie. Z drugiej strony, to trochę stresuje, a generalnie w nocy słabo śpię. Pracę będzie można oglądać od 16 września tego roku w CRP w Orońsku.  

SK: Powróćmy do warszawskiej pracowni przy ul. Piwnej. Jagoda Przybylak zaczęła w niej działać w 1980 roku. Było to nie tylko miejsce pracy, ale przede wszystkim miejsce spotkań wybitnych twórców i przyjaciół. Artystka, z wykształcenia architektka, sama ją odnowiła i przystosowała do swoich potrzeb. A jakie były losy tego miejsca po jej wyprowadzce do Stanów Zjednoczonych?

JD: Masz rację, dokładnie tak było. Jagody nie dało się nie lubić. Ludzie do niej lgnęli. Bywalcami pracowni Jagody byli: Henry Stażewski, Ryszard Winiarski, Edward Krasiński, Zbigniew Dłubak i wiele innych ważnych postaci polskiej kultury. Jej pracownia mieści się na czwartym piętrze kamienicy przy ul. Piwnej, na warszawskiej Starówce. Jest to tzw. strych z antresolą, a więc dwupoziomowy, co sprawia, że ta przestrzeń jest niesamowicie ciekawa i tajemnicza. Jagoda do Ameryki wyjechała z Krzysztofem Wodiczko na przełomie lat 80. i 90. Razem tworzyli, byli razem i razem wyjechali. Niedługo potem w pracowni zainstalował się warszawski artysta Janusz Bąkowski, prywatnie przyjaciel Jagody. Potrzebował miejsca na kilka miesięcy, ponieważ przygotowywał się do wystawy indywidualnej. Został 20 lat, aż do swojej śmierci. Jagoda bywała w Warszawie i twórczo korzystała ze strychu, a na pewno przez ten cały czas płaciła rachunki.

SK: Jak to się stało, że stałeś się użytkownikiem tej pracowni, a zarazem opiekunem jej dorobku artystycznego?

JD: W 2013 roku Jagoda przyjechała do Polski na wernisaż zbiorowej wystawy Z ciemności w BWA „Sokół” oraz żeby dokończyć pewien projekt. Poprosiła mnie o pomoc i zaprosiła do pracowni. Uprzedziła jednak, że nie wie, co nas czeka, ponieważ od śmierci Janusza rzadko tam bywała. Pamiętam dobrze ten pierwszy raz na strychu – masa pudeł, desek, siatek pełnych szmat i ubrań, słowem: grajdoł, trudno było się ruszyć. Zostałem tydzień. Wynająłem firmę od przeprowadzek i wspólnie z Jagodą odzyskiwaliśmy przestrzeń. W sumie wyrzuciliśmy trzydzieści 120-litrowych worków śmieci.

Prace Jagody były przygniecione stertą zakurzonych gazet i gruzu, część – mocno zniszczona. To właśnie tam znalazłem oryginalne fragmenty cyklu Sto razy siatka – pierwszej i jednej z najważniejszych konceptualnych prac Jagody. Szkoda, że nie całość.

I tak to się zaczęło. Ostatecznie w zeszłym roku artystka oficjalnie upoważniła mnie do opieki nad jej dorobkiem i pracownią.

SK: Skąd pojawił się pomysł, aby jej dawną już pracownię przekształcić na artystyczną pracownię historyczną włączoną do projektu Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków m.st. Warszawy?

JD: Wynikało to ze skomplikowanego prawnego statusu lokalu. Pojawiło się realne zagrożenie utraty pracowni. Dzięki pomocy kancelarii prawnej, a także władzom miasta udało się potwierdzić przynależność pracowni do Przybylak. Warunkiem było wpisanie lokalu na listę Warszawskich Historycznych Pracowni Artystycznych. Bardzo się z tego cieszę, ponieważ jest to konkretny ślad istnienia Jagody jako warszawskiej artystki. 

Na razie czekamy na dokończenie spraw formalnych związanych z najmem lokalu. Kolejnym krokiem będzie remont i otwarcie w tym miejscu galerii fotografii. Planujemy współpracę z ciekawymi artystami, którzy fotografię traktują szeroko, najlepiej jak najszerzej. Oczywiście wszystko pod szyldem Jagody Przybylak.

SK: Czy mógłbyś opowiedzieć, jak pracownia zmieniała swój charakter, przeznaczenie na przestrzeni ostatnich lat? 

JD: Przede wszystkim wróciła do Jagody. Z graciarni stała się bardzo przyjazną przestrzenią. Staram się zachować tam atmosferę twórczą, wieszając na ścianach prace Jagody, niedokończone szkice, pamiątki. Cały czas gromadzę jej archiwum. Staram się odnaleźć chronologię prac, dlatego rozwieszam odbitki czy niedokończone fragmenty w całej pracowni, żeby mieć większy wgląd w to, co było pierwotnym zamysłem autorki. Czasem taka instalacja wisi kilka miesięcy. Jest tu również drukarka 3D, z której korzystam i mały kącik modelarski oraz dużo książek.

SK: Co w tej przestrzeni jest wyjątkowe?

JD: To bardzo intymna przestrzeń, sprzyjająca maksymalnemu skupieniu. Widok ceramicznych dachów za oknem nie rozprasza. Zapach drewnianej podłogi i mocno fakturowy duży bukowy stół delikatnie stymulują całe spektrum sensoryczne. W każdym centymetrze sześciennym i kwadratowym jest odczuwalny spokój. Od razu można siadać i pisać książkę, a na pewno czytać. Tam jest się w swoim wewnętrznym świecie.

To najlepszy dowód na to, że gdyby nie fotografia, Jagoda byłaby świetnym architektem!

Korekta polska: Dorota Rzeszewska